ضرب المثل های فارسی با موضوع اراده
معروفترین ضرب المثل فارسی برای تقویت اراده این ضرب المثل است.
خواستن، توانستن است
هر کس به هر جایی رسیده است با قدرت اراده و تلاش و پشتکار خودش رسیده است، به خاطر همین است که می گویند:
همّت بلند دار که مردان روزگار از همّت بلند به جائی رسیدهاند
اراده واقعی می تواند انسان های کوچک را به انسان هایی بزرگ تبدیل کند. کسانی که موتور محرک وجودشان به اراده مسلح شده است، قطعا با مقامات بالا دست خواهند یافت.
همّت اگر سلسله جنبان شود مور تواند که سلیمان شود
ابن عطا اراده واقعی را اراده ای می داند که خلل ناپذیر باشد. گاهی وقتی انسان اراده ای می کند، احساس می کند که ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم دادند تا در کار او سنگ اندازی کنند. اما اراده باید محکم باشد و هیچ حادثه و عارضه ای در آن خلل و مانع ایجاد نکند.
همت آن است كه هيچ حادثه و عارضهاي، مانع آن نگردد.
از کلیله و دمنه نقل است که
مرد بلند همت تا پايه بلند به دست نياورد از پاي طلب ننشيند.
بنابراین مرد دارای اراده قوی قرار نیست تا رسیدن به نتیجه مطلوب خویش از پای بنشیند.
توصیه شاعر شیرین سخن سعدی علیه الرحمه هم خوب است آویزه گوش هایمان باشد. طی مسیر تا رسیدن به هدف مستلزم اراده ای است که بتواند انسان را آهسته آهسته، گام به گام و پله به پله به سمت مقصود پیش ببرد. لذاست که فرموده:
رهرو آن نيست كه گه تند و گهي خسته رود رهرو آنست كه آهسته و پيوسته رود
انسان دارای اراده قرار نیست متوقف بشود و چون متوقف نمی شود خداوند متعال او را با اسباب و علل یاری می نماید.
از تو حرکت، از خدا برکت
فرصت ها می گذرند و تباه می شوند. خیلی زود انسان تمام فرصتهایش را از دست می دهد. جلوگیری از این تباهی تنها با دست بلند همت و اراده است. لذا گفته اند:
ای که دستت می رسد کاری بکن پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار
از سوی دیگر، کارهای سخت را با همت های بلند می توان انجام داد. چرا که
به چوگان همت، توان برد گوی
مولوی اراده را به کاشت دانه تشبیه می کند. شرایط در زندگی انسان هر چقدر هم فراهم باشد تا او اراده نکند و کاری انجام ندهد، به نتیجه ای نخواهد رسید. شرایط مساعد به تنهایی برای موفقیت کافی نیست، بلکه باید کاری کرد.
هر چند موثر است باران تا دانه نیفکنی، نروید
انسان قدرتمند کسی است که با قدرت اراده چاه وجودش را به جوشش آورده است.
خوش آن چاهی که آب از خود بر آرد!
حافظ اما حرف آخر را می زند، هر چقدر اراده داشته باشی می توانی تلاش کنی و واضح است که هر چه تلاش کنی، درو می کنی. جایی که می فرماید:
سعی هر کس به قدر همت اوست
نشاط اصفهانی با یک استعاره می گوید حتی کار خطا کردن در چشم دوست، بهتر از هیچ کاری نکردن است. باید اراده داشت و برای رسیدن به دوست هر چه از دستت بر می آید، انجام دهی.
طاعت از دست نیاید گنهی باید کرد در دل دوست به هر حیله رهی باید کرد
همان طور که حافظ انذار می کند که هر کس به وصل دوست رسیده با جد و جهد که نتیجه اراده هستند، رسیده است.
قومی به جد و جهد گرفتند وصل دوست قومی دگر حواله به تقدیر می کنند
و حتما زیاد شنیدید که
کار نیکو کردن از پر کردن است
بله، تکرار و استمرار در انجام کار انسان را به نتیجه مطلوب می رساند. این دو شرط لازم برای اراده هستند.
از سوی دیگر همه می دانند که
نابرده رنج ، گنج میسر نمی شود مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد
انسان باید بلند شود و کاری بکند. هر چند خوابیدن راحت تر و شاید برای بعضی ها مطلوب تر باشد ولی انسان باید اراده این را داشته باشد که از خواب ناز دل بکند و بلند شود و کاری بکند. حتی
کوشش بیهوده، به از خفتگی
بعضی ها در زندگیشان دنبال راه کوتاه به موفقیت رسیدن هستند. کوتاه ترین راه رسیدن به موفقیت تقویت اراده است. باقی راهها همه بن بست هستند.
به آب روی همت، خاک را زر می توان کردن غلط کردم که عمر خویش صرف کیمیا کردم
همت مردانه یا اراده قوی را باید از آب یاد گرفت. جایی که با چکه چکه فشار آوردن سد سکندر را نیز سوراخ می کند
در سد سکندر بتوان رخنه فکندن گر داعیه همت مردانه زند موج
آری، اگر کسی به صفت نفسانی اراده مسلح شد
همت اگر پایه فزایی کند پَشّه بی بال، همایی کند
و
از همت است هرکه به جایی رسیده است بی بال و پر به عالم بالا پرنده کیست
کسی که اراده اش را تقویت کند، دیگر فقط به بالا و رسیدن به مقصودش توجه می کند و مشکلات را مانند ذره هایی می بیند که نباید به آن ها توجه کند.
چشم همت چو شود خورشید بین کی شود با ذره هرگز هم نشین
فرد دارای اراده نباید از هیچ مشکل و سختی بهراسد، چرا که
مشکلی نیست که آسان نشود مرد باید که هراسان نشود
و نکته آخر اینکه، وقتی انسان با تحقیق چیزی را می خواهد، و با ایمان و اعتقاد تصمیمی می گیرد و بعد قاطعانه اقدام می کند، کلید نهایی رسیدن به پیروزی صبر و استقامت و ثبات قدم است. هیچ نتیجه ای را نمی توان بدون صبر به دست آورد.
صد هزاران کیمیا حق آفرید کیمیایی همچو صبر، آدم ندید
و
صبر و ظفر هر دو دوستان قدیمند در اثر صبر، نوبت ظفر آید
آنچه ذکر شد، تنها بخشی از ادبیات غنی کشورمان و ضرب المثل های فارسی با موضوع اراده و همت بود. شکی نیست که اگر کسی وقت و حوصله داشته باشد، خیلی بیشتر از این می تواند در این خصوص بیابد.
3 دیدگاه. Leave new
ممنون
عالی بود/ در مسیری که انتخاب کردی موفق باشید
از لطف شما ممنونم. بنده هم برای شما آرزوی موفقیت دارم